Hoe perfectionisme studenten belemmert – en wat je eraan kunt doen
Een gesprek met Kinge Siljee, auteur van ‘Je perfectionisme de baas’
In deze inspirerende aflevering spreken we met Kinge Siljee – studiebegeleider, auteur en oprichter van Studiemeesters. Sinds 2011 begeleidt zij studenten die vastlopen tijdens hun studie of scriptie. Onlangs bracht zij een krachtig en praktisch boek uit over een thema waar veel studenten mee worstelen: perfectionisme.
In dit blogartikel delen we de belangrijkste inzichten uit het gesprek: over perfectionisme, uitstelgedrag, onderzoek doen én hoe je als student of begeleider kunt zorgen voor meer vertrouwen en vooruitgang in het scriptieproces.
Van ongeleid projectiel tot studiebegeleider
Kinge’s motivatie om studenten te helpen komt voort uit haar eigen ervaringen. Tijdens haar studie liep ze zelf tegen alles aan waar studenten nu ook tegenaan lopen: te laat beginnen, een onderwerp dat te groot is, moeite met afronden. Juist die ervaring zorgt ervoor dat ze studenten goed begrijpt én effectief kan helpen. Het begon met het helpen van studenten die minder schrijfervaring hadden, en groeide uit tot haar bedrijf Studiemeesters.
Waarom perfectionisme studenten blokkeert
Perfectionisme klinkt soms als iets positiefs – je wilt het beste uit jezelf halen – maar in de praktijk is het vaak verlammend. Kinge ziet studenten die uit angst om te falen niet eens meer beginnen, of die zichzelf genadeloos afstraffen als het niet lukt. Boos zijn op jezelf is volgens Kinge een veelvoorkomende reflex, maar totaal niet effectief. “Zelfaanmoediging en mildheid brengen je veel verder.”
Ze stelt voor om perfectionisme niet uit te schakelen, maar om te vormen naar optimalisme: kiezen waar je je energie in steekt, wat goed genoeg is, en waar je wél mag pieken.
Scriptiebegeleiding: wat studenten écht nodig hebben
Veel studenten beginnen hun scriptie zonder plan. Ze klappen hun laptop open en beginnen te typen – zonder helder doel of structuur. Kinge vergelijkt dat met in een onbekende stad aankomen en zonder kaart gewoon beginnen te lopen. Ze adviseert: begin niet met schrijven, maar met denken. Maak een routekaart. Denk na over je hoofdvraag, je methode, de stappen die je gaat zetten.
Ook benadrukt ze: het meeste werk zit niet in het schrijven, maar in het voorwerk – het denken, het onderzoeken, het plannen.
Hbo en wo: twee verschillende scriptiewerelden
Hbo-studenten hebben vaak te maken met tegenstrijdige belangen: ze moeten hun opleiding tevredenstellen én hun stagebedrijf. Dat levert extra druk op. Wo-studenten, daarentegen, verdwalen soms in abstractie en hebben behoefte aan afbakening. Beide groepen hebben baat bij duidelijkheid, structuur en heldere begeleiding.
Wat onderwijsinstellingen beter kunnen doen
Kinge pleit voor meer onderwijs over wat een scriptie eigenlijk is en hoe je die aanpakt. Daarnaast mist ze aandacht voor kritisch denken over andermans onderzoek. In plaats van elk individu verplicht een ‘meesterwerk’ te laten produceren, zou het zinvoller zijn studenten te leren hoe je goed onderzoek beoordeelt, onzin herkent en wetenschappelijke claims kritisch analyseert.
De kracht van feedback – en het misverstand van zelfstandigheid
Veel studenten denken dat ze geen vragen mogen stellen uit angst om als ‘niet zelfstandig genoeg’ gezien te worden. Onterecht, vindt Kinge. Vragen stellen is juist onderdeel van leren. Docenten zien feedback als een manier om studenten te helpen groeien – niet als een afwijzing.
Perfectionisme begrijpen én loslaten
In haar boek Je perfectionisme de baas maakt Kinge onderscheid tussen twee soorten perfectionisten:
- De angstige perfectionist: bang om te falen, durft nauwelijks iets te proberen.
- De ambitieuze perfectionist: wil excelleren, maar verliest zich in details.
Ze introduceert het idee van de “A-, B- en C-lijst”:
- A = moet sowieso
- B = als het kan
- C = alleen als er tijd en ruimte voor is
Ook stelt ze oefeningen voor, zoals een “half-assed day”: een dag waarop je alles een beetje doet, zonder het perfect te willen maken. Dat klinkt eng, maar is juist bevrijdend.
Tips voor begeleiders
Begeleiders kunnen veel betekenen door studenten te helpen normaliseren wat ‘goed genoeg’ is. Laat ze zien wat medestudenten doen, benadruk dat een scriptie géén wetenschappelijke publicatie hoeft te zijn, en ondersteun ze in het stellen van grenzen aan hun inspanning.
Het belangrijkste inzicht
Kinge sluit af met een eenvoudige maar krachtige boodschap:
“Je mag dit beschouwen als een leerproces. Fouten maken mag. Om hulp vragen mag. Het hoeft niet allemaal zo’n lijdensweg te zijn.”
Meer weten?
Wil je meer weten over Kinge of haar boek Je perfectionisme de baas? Kijk dan op www.studiemeesters.nl/boek Of bezoek een van haar boekpresentaties in Amsterdam, Leiden of Eindhoven.
Word lid van de Scriptie Academie en behaal je diploma met gemak!
Zeg vaarwel tegen stress en aanmodderen – met de Scriptie Academie wordt jouw scriptie-tijd niet alleen haalbaar, maar zelfs leuk.Wij bieden je alle kennis, inzichten, praktische voorbeelden en antwoorden die je nodig hebt, én een stok achter de deur om je scriptieperiode soepel door te komen.
Geen eindeloos geworstel meer. Jouw scriptie is misschien een groot project, maar met de juiste ondersteuning en slimme strategieën ga je met sprongen vooruit. Laat je helpen om van jouw scriptie een succes te maken!